Bij het rijden op de Nederlandse wegen heb je doorgaans te maken met ideale omstandigheden. Nederland is relatief vlak en de wegen worden goed onderhouden. Toch kan het gebeuren dat je te maken krijgt met wegdekschade. Wat zijn de gevaren van sporen in het wegdek en wat kun je zelf doen om de risico’s te verkleinen?

Spoorvorming is een vaak terugkerend onderdeel in het theorie-examen. Vooral omdat men wil dat je goed weet wat je moet doen als je op een weg rijdt met spoorvorming, bijvoorbeeld als het regent.

Wat is spoorvorming en hoe ontstaat het?

Spoorvorming is schade aan het wegdek dat vaak veroorzaakt is door zwaardere vrachtwagens die letterlijk hun sporen achtergelaten hebben in het asfalt. Deze vorm van wegdekschade kan overigens ook ontstaan door asfaltlagen die verzakt zijn. Dit is minder gebruikelijk in Nederland omdat de kwaliteit van de meeste wegen goed in orde is. Ga je op vakantie naar Scandinavische landen, dan zie je dit veel meer, net als in afgelegen gebieden waar minder of geen onderhoud aan de wegen verricht wordt.

Naast sporen kun je ook een golvend patroon in het wegdek zien. Vaak zie je dit niet zo makkelijk wanneer je achter het stuur zit, maar aan de reacties van de auto kun je goed merken wanneer je met wegdekschade te maken hebt.

Waarom is spoorvorming gevaarlijk?

De sporen in het wegdek zijn veroorzaakt door vrachtwagens. Daar is direct het eerste probleem. De breedte van de assen en maat van de wielen komen niet overeen met die van jouw auto. Hoewel je in de sporen terecht komt, past dit niet waardoor jouw auto ‘zoekt’ naar het spoor. Een ander groot risico bij diepere vormen van deze wegdekschade is dat de auto in het spoor wil blijven, terwijl jij bijvoorbeeld van rijbaan wilt wisselen.
Een ander groot gevaar bij sporen in het wegdek is dat zij bij hevige regenval snel vol komen te staan met water. Aangezien je niet kunt zien hoe diep dit is en soms de sporen te laat ziet, is de kans groot dat je te maken krijgt met aquaplaning. Dat betekent dat de auto nog minder voorspelbaar reageert.

Wat moet je doen als je op een weg rijdt met spoorvorming?

Zie je dat je op een weg rijdt met veel schade aan het wegdek zoals spoorvorming, dan is snelheid verminderen het eerste dat je doet. Rijden op wegen met wegdekschade met een hoge snelheid is veel gevaarlijker, omdat je minder tijd hebt om in te grijpen en daarnaast veranderlijke omstandigheden in de schade vaak te laat waarneemt. Heeft de overheid (Rijkswaterstaat of de lokale overheid) de schade al opgemerkt, dan zie je een lagere snelheid op de matrixborden staan om het risico op ongelukken te verminderen.

Een andere tip is het vermijden van het beschadigde wegdek. Wanneer je de banden van de auto buiten de sporen kunt houden, is de kans op problemen aanzienlijk kleiner. Zware vrachtwagens rijden vaak op de rechterrijbaan aan de rechterkant van de baan zelf. Kun je dit gedeelte vermijden, dan blijf je doorgaans buiten de sporen. Let erop dat onnodig links blijven rijden verboden is.

Hoe voorkom je problemen door goede voorbereiding en onderhoud?

De banden onder de auto spelen een bijzonder grote rol wanneer het gaat om veilig kunnen rijden op asfalt waarin sporen gevormd zijn. Bij diepere wegdekschade kun je vrij weinig doen behalve snelheid verminderen, al helpen de juiste banden hier ook bij. Is er sprake van relatief weinig wegdekschade en heb je toch het idee dat je er veel van merkt in de auto? Dan is het tijd om te kijken naar de banden en de wielen.

Een auto die niet goed uitgelijnd is, ondervindt per definitie meer hinder van wegdekschade dan een auto die correct uitgelijnd is. Dit geldt overigens ook voor wegen zonder enige vorm van schade. Daarnaast is het belangrijk om te rijden met de juiste bandenspanning. Het is niet overbodig om dit maandelijks te controleren (bijvoorbeeld tijdens het tanken aangezien tankstations vaak een bandenspanningsmeter hebben).

Banden met de ideale bandenspanning reageren altijd beter op uitdagende omstandigheden. Een band met een te hoge of te lage bandendruk beschadigt bij het rijden op beschadigd wegdek en reageert onvoorspelbaar wanneer je in of uit een spoor rijdt met de auto.

Hoe pas je je rijgedrag aan op wegen met spoorvorming?

• Verminder je snelheid
• Probeer de sporen in het wegdek te vermijden door ernaast te gaan rijden
• Rijd anticiperend; houd het wegdek voor de auto in de gaten zodat je veranderingen sneller ziet en hierop in kunt spelen

Wat doe je bij aquaplaning door wegdekschade?

Aquaplaning is vervelend en het risico op aquaplaning is groter bij beschadigd wegdek, omdat het water hier vaak in blijft staan en dieper is. Dat betekent dat de band het contact met het wegdek een langere tijd verliest en zelfs banden met een goede profieldiepte in de problemen kunnen komen. Merk je dat de auto ‘omhoog wil komen’ tijdens het rijden in volgelopen sporen, rem dan af op de motor (op de rem trappen zorgt ervoor dat je de controle nog verder verliest). Wat je vooral niet moet doen, is abrupt bij gaan sturen om uit de slip te komen. Op het moment dat de band wél weer grip krijgt, heb je namelijk geen idee waar je terecht komt met de auto. Daarom houd je het stuur tijdens aquaplaning zo recht mogelijk.

Spoorvorming is vooral buiten Nederland erg gebruikelijk

Beschadigd wegdek kan overal voorkomen, maar diepere sporen in het asfalt komen in Nederland eigenlijk vrij weinig voor. Ga je met de auto naar de Duitse snelwegen (waar bijzonder veel zware vrachtwagens rijden), Scandinavische landen of wegen in Zuid-Europa die achteraf liggen en nauwelijks onderhouden worden, dan is de kans op wegdekschade veel groter en is het belangrijk om de bovenstaande tips op te volgen om zo het risico op ongelukken aanzienlijk te verkleinen

Leren voor het theorie-examen over spoorvorming en andere verkeerssituaties? Schaf een van onze lespakketten aan!